Cùng với sự phát triển của Internet và Thương mại điện tử, nhu cầu mua sắm trực tuyến của người Việt ngày càng tăng cao, kéo theo sự xuất hiện của nhiều loại hình thanh toán khác nhau. Trong số đó, Cash on Delivery (COD) là phương án thường xuyên được các khách hàng online lựa chọn, chiếm tới gần 90% trong số các giao dịch thương mại điện tử được thực hiện ở Việt Nam.

Cash on Delivery – thuận mua, vừa bán?

Cash on Delivery (COD) là hình thức thanh toán bằng tiền mặt khi nhận hàng. Cụ thể, phương thức này được thực hiện qua một quá trình như sau: đơn vị vận chuyển nhận sản phẩm từ người bán, giao đến tay người mua, thu hộ tiền từ người mua và hoàn tất thanh toán trở lại cho người bán.

Sự phát triển của dịch vụ COD bắt nguồn từ thói quen và tâm lý nhận hàng trước, trả tiền sau của người Việt, cộng thêm sự nghi ngại về chất lượng sản phẩm không đúng như quảng cáo cùng nỗi lo bị “bùng tiền” nếu phải chuyển khoản trước khi nhận. Ngược lại, không chỉ riêng người mua hàng mà bản thân các chủ cửa hàng bán sản phẩm cũng sợ khách sẽ nhận hàng mà không thanh toán chuyển khoản, nên với họ, COD cũng là một sự lựa chọn an toàn. Lời khen “thuận mua, vừa bán” dành cho COD cũng bắt nguồn từ khả năng giải quyết những vấn đề ấy, nhưng liệu đó có phải là tất cả?

Có hay không những rủi ro tiềm tàng?

Năm 2018, thông tin một công ty vận chuyển tại Việt Nam phá sản khiến hơn 600 cửa hàng có nguy cơ mất trắng 5,5 tỷ đồng đã khiến cộng đồng không khỏi bàng hoàng trước những rủi ro tiềm ẩn của dịch vụ COD. Chỉ cần lỡ chọn đối tác thiếu uy tín hay doanh nghiệp chưa có kinh nghiệm quản lý nguồn tiền và nhân sự, các chủ doanh nghiệp và cửa hàng online hoàn toàn có thể mất toàn bộ số tiền được thu hộ bởi đơn vị vận chuyển COD.

Đặc biệt, với sự xuất hiện của các loại hình ví điện tử, thanh toán online mới, những mặt trái của COD ngày càng trở nên dễ thấy hơn. Vận chuyển COD là một quá trình tiêu tốn quá nhiều thời gian và công sức đối với người bán. Từ chuẩn bị, đóng gói đến đưa hàng cho đơn vị vận chuyển, chờ người mua nhận hàng và thanh toán, đợi đối tác vận chuyển kiểm tra đơn hàng rồi chủ cửa hàng mới có thể nhận được tiền – từng ấy công đoạn cho mỗi giao dịch lớn nhỏ đủ để khiến COD không thể được coi là lựa chọn tối ưu trong thời đại thương mại điện tử.

Không dừng lại ở đó, có lẽ mối nguy lớn nhất đến từ COD nằm ở việc phương thức này cho phép người mua thiếu trách nhiệm với đơn đặt hàng của mình. Do sự thiếu vắng của những điều khoản ràng buộc nên COD dễ dàng gây nên tình trạng “bùng hàng” – hàng đã được giao nhưng khách từ chối nhận và từ chối thanh toán – khiến các chủ cửa hàng vừa mất thời gian, vừa mất thêm tiền bù cho phí vận chuyển 2 chiều.

Giải pháp nào thay thế Cash on Delivery?

Việc thay đổi thói quen giao dịch của khách hàng là điều không hề dễ dàng và đơn giản. Chính vì vậy, các chủ cửa hàng cũng không thể ngay lập tức gạch COD ra khỏi danh sách phương thức thanh toán của họ được. Tuy nhiên, với những rủi ro mà nó mang lại, COD vẫn nên từng bước được thay thế bởi những cách thức tối ưu hơn, tiện lợi hơn cho cả người bán và người mua.

Để khắc phục, hãy tham khảo các hình thức thanh toán thay thế được tối ưu hoá để khắc phục những rủi ro của COD, và đồng thời cũng trở nên thuận tiện hơn cho người tiêu dùng cũng như chủ cửa hàng. Không chỉ dừng lại ở các loại ví điện tử, sự phát triển của công nghệ cũng mở ra những dịch vụ vẫn là nhận hàng trước, trả tiền sau nhưng lại tiện lợi và nhanh chóng hơn cho cả người mua và người bán như các mô hình Afterpay tại Phần Lan, Klarna tại Thuỵ Điển, hay mới đây nhất là WowMelo ngay tại Việt Nam.

Với những mô hình thanh toán “mua trước, trả sau” như WowMelo, trong khi người mua có thể nhận, thử và sử dụng hàng ngay lập tức rồi lựa chọn trả tiền sau trong khoảng thời gian nhất định từ 14 đến 30 ngày, thì chủ cửa hàng lại được thanh toán toàn bộ giá trị đơn hàng vào ngày làm việc tiếp theo. Không chỉ mang đến trải nghiệm mượt mà cho cả hai bên, WowMelo còn loại bỏ toàn bộ rủi ro trong quá trình giao dịch khi gỡ bỏ gánh nặng thời gian và tài chính khỏi vai người bán, từ đó tạo nên một sự tin tưởng lẫn nhau để nắm bắt những kỳ vọng “thuận mua, vừa bán” mà COD đã hứa hẹn nhưng không thể thực hiện. Trong thời đại thương mại điện tử và kỷ nguyên công nghệ như hiện nay, không quá ngạc nhiên khi những giải pháp thanh toán ưu việt này đang ngày càng được ưa chuộng trên khắp thế giới, bởi đây chính là một sự phát triển cần thiết để thay thế dần những mô hình đã cũ như COD.